Ceo tekst rada:
Zbornik radova Pravnog fakulteta, Novi Sad
2020, vol. LIV, br. 4, str. 1273–1283
jezik rada: srpski
Originalni naučni rad
udk: 347.921(497.11)”1865”
doi: 10.5937/zrpfns54-29476
Autor:
Dr Maša Kulauzov, redovni profesor
Univerzitet u Novom Sadu
Pravni fakultet u Novom Sadu
M.Kulauzov@pf.uns.ac.rs
Sažetak:
Autor u radu vrši istorijskopravnu analizu odredaba Zakonika o građanskom sudskom postupku iz 1865. godine koje se odnose na parnične stranke. Nisu zanemareni ni ostali učesnici u parničnom postupku poput umešača, punomoćnika i zakonskih zastupnika procesno nesposobnih stranaka. Budući da je sud bio dužan da za sve vreme trajanja postupka po službenoj dužnosti vodi računa o parničnoj sposobnosti procesnih subjekata, u radu je posvećena pažnja i odredbama glave IV Srpskog građanskog zakonika o tutorstvu i starateljstvu, kao i Zakonu o starateljstvu iz 1872. godine kojim je novelirana kodifikacija građanskog prava.
Ne samo da je od 33 člana procesnog zakonika posvećenih parničarima i njihovom zakonskom i voljnom zastupanju u dugom vremenskom periodu važenja kodeksa izmenjen samo jedan paragraf i to tek 1900. godine, nego su i bezmalo sva zakonska rešenja predviđena u nacrtu koji je 1864. godine tadašnji ministar pravde Rajko Lešjanin podneo Komisiji Državnog saveta usvojena u prvobitnoj verziji. Na to ukazuje arhivska građa sačuvana u fondu Državni savet Arhiva Srbije čija je analiza od presudnog značaja za upoznavanje sa procesom konačnog uobličavanja normi o parničnim strankama u zakonskom tekstu. Najposle, kako bi se stekao uvid u slabosti i nedostatke koji su se pokazali u praktičnoj primeni pojedinih zakonskih rešenja iz posmatrane oblasti, analizirani su i odgovori nadležnih sudskih vlasti na inicijativu za delimičnu reviziju Zakonika koja je 1872. godine potekla od ministra pravde Stojana Novakovića.
Ključne reči:
Građanski sudski postupak, parnične stranke, procesna sposobnost, zakonsko i voljno zastupanje, Zakonik iz 1865. godine