Ceo tekst rada:
Zbornik radova Pravnog fakulteta, Novi Sad
2013, vol. XLVII, br. 3, str. 75–94
jezik rada: srpski
Originalni naučni rad
udk: 347.94
doi: 10.5937/zrpfns47-5120
Autor:
Dr Ranko Keča, redovni profesor
Univerzitet u Novom Sadu
Pravni fakultet u Novom Sadu
Sažetak:
U radu se razmatraju pitanja koja se odnose na opšte okvire primene pravila o teretu dokazivanja u srpskom parničnom postupku. Pravilo o teretu dokazivanja ima korene u normativnim rešenjima koja su formulisana početkom devedesetih godina prošlog veka da bi važećem parničnom zakonodavstvu dobila potpuniji izraz obuhvatajući raspodelu tereta dokazivanja između parničnih stranaka. Sve do donošenja Zakona o parničnom postupku od 2004. godine pravila o teretu dokazivanja nije imala veći procesni značaj jer su sudovi izbegavali njihovu primenu kojom se posredno priznavala njihova nesposobnost da u postupku utvrde ‘materijalnu’ istinu. Po donošenju Zakona o parničnom postupku od 2004. godine sve prisutnije participira ideja da teret utvrđivanja činjenične osnove sudske odluke treba u potpunosti preneti na parnične stranke uključujući i snošenje rizika za slučaj ako ta aktivnost stranaka ostane bez rezultata jer sud nije u stanju da formira stav (uverenje) o postojanju činjenica koje su predmet dokazivanja u postupku. Ovom pristupu je pogodovala okolnost da je, uporedo sa jednim potpunijim formulisanjem tereta dokazivanja, u srpskom parničnom zakonodavstvu došlo je do promene koncepcije raspravnog načela. Izostavljene su i odredbe o dužnosti suda da u postupku utvrde ‘materijalnu’ istinu. Ovim se pitanje tereta dokazivanja preneto na jedan širi, opštiji plan koji se tiče uloge suda u utvrđivanju činjenične građe. Pored navedenog razmatraju se i pitanja koja se odnose na određivanje granica u kojima postoji mogućnost primene pravila o teretu dokazivanja.
Ključne reči:
parnični postupak, teret dokazivanja, raspravno načelo, načelo materijalne istine, dokazivanje, ocena dokaza, donošenje odluke