Ceo tekst rada:
Zbornik radova Pravnog fakulteta, Novi Sad
2025, vol. LIX, br.1, str.163-185
Jezik rada: srpski
Pregledni rad
343.261-052: 342.7
343.294
doi:10.5937/zrpfns59-57333
Autor:
Zdravko Grujić
Univerzitet u Prištini sa privremenim sedištem u Kosovskoj Mitrovici
Pravni fakultet u Prištini sa privremenim sedištem u Kosovskoj Mitrovici
zdravko.grujic@pr.ac.rs
ORCID ID: 0000-0001-7433-1468
Ivan Milić
Univerzitet u Novom Sadu
Pravni fakultet u Novom Sadu
i.milic@pf.uns.ac.rs
ORCID ID: 0000-0002-7916-5590
Sažetak:
Položaj osuđenog lica na izdržavanju kazne zatvora determinisan je višestruko i zavisi od brojnih faktora. U osnovi, normativni okvir definiše prava, obaveze i odgovornost osuđenih lica na izdržavanju kazne zatvora i utvrđuje pravila kućnog reda i očekivana ponašanja osuđenih lica u kaznenopopravnim zavodima i okružnim zatvorima. Njihov položaj zavisi i od ustanove u kojoj se izvršava kazna zatvora i u koje se lice upućuje na izdržavanje kazne, arhitektonskog uređenja, prostornih i funkcionalnih kapaciteta u ustanovi, strukture osuđeničke populacije, osuđeničke potkulture, bezbednosti, procena stepena rizika, tretmana, utvrđenog programa postupanja sa osuđenim licem i brojnih drugih okolnosti. Obim osnovnih prava, posebno proširenih prava (pogodnosti) osuđenih lica zavisi od kategorije koja je određena osuđenom licu, ali i činjenici koja utvrđuje da li se radi o osuđenom licu koje predstavlja deo opšte osuđeničke populacije ili se radi o osuđeniku koji spada u posebnu kategoriju osuđe- nika. Ostvarivanje prava, pre svih prava na komunikaciju osuđenih lica sa spoljnim svetom, nesporno predstavlja preduslov uspešnog sprovođenja tret- mana, programa postupanja i ostvarivanja resocijalizacije, ali i socijalne reintegracije osuđenog lica nakon izdržane kazne. Autori su, kao logičan nastavak rada koji je analizirao prava osuđenih lica na posete članova porodice i ostvarivanja kontakata van zavoda, koristeći, pre svega, normativnopravni metod, analizirali prava osuđenih lica koja se vezana za komunikaciju sa spoljnim svetom a predviđena su osnovnim zakonima u oblasti krivičnoizvršnog prava i podzakonskim aktima i odnose se na obe osnovne kategorije osuđeničke populacije. Cilj rada je da ukaže u kojoj meri ostvarivanje komunikacije sa spoljnim svetom osuđeničke populacije predstavlja preduslov uspešne komunikacije sa osuđenim, sprovođenja tretmana i programa postupanja, ostvarivanja resocijalizacije kao svrhe kažnjavanja, odnosno omogućavanja socijalne reintegracije u društvenu zajednicu nakon izdržane kazne.
Ključne reči:
komunikacija sa spoljnim svetom, prava osuđenih lica, kazna zatvora.