Ceo tekst rada:
Zbornik radova Pravnog fakulteta, Novi Sad
2019, vol. LIII, br. 1, str. 37–58
jezik rada: srpski
Originalni naučni rad
udk: 347.447.84(497.11+495.02)
doi: 10.5937/zrpfns53-20967
Autor:
Dr Milena Polojac, redovni profesor
Univerzitet u Beogradu
Pravni fakultet u Beogradu
polojac@ius.bg.ac.rs
Sažetak:
Čuveni rimski Akvilijev zakon o šteti je i u srednjovekovnoj Srbiji ostavio traga, doduše veoma skromnog. Recipirano je samo dva odnosno tri teksta: jedan kratak reskript iz Justinijanovog Kodeksa koji se odnosi na umorstvo stoke glađu, C.3.35.5, i dva paragrafa iz Justinijanovih Digesta o paljevini, D.9.2.30.3 (Paulus libro 22 ad edictum), D.9.2.49.1 (Ulpianus libro nono disputationum). Recepcija je išla posredstvom vizantijskih kompilacija (Ekloga, Prohiron, Sintagma Matije Vlastara). Odatle su fragmenti preuzeti u srpsko-vizantijske kompilacije: Zakonopravilo Svetoga Save – Zakon gradski, Skraćenu Sintagmu Matije Vlastara i u Zakon cara Konstantina Justinijana. Obim i način recepcije razlikuje se u sva tri srpsko-vizantijska pravna izvora. Za sve gorenavedene kompilacije karakteristični su postupci koji ukazuju na vulgarizaciju pravne tradicije iz Justinijanovog vremena: vađenje pojedinih tekstova iz dotadašnjeg konteksta, novo kompilovanje i sistematizovanje, skraćivanje i pojednostavljivanje izostavljanjem pravne teorije. Autorka sve ove postupke potkrepljuje primerima iz izvora. Ističe da u istorijskopravnoj literaturi nije ukazano na prisustvo Akvilijevog zakona u srpskom srednjovekovnom pravu. Svrha članka je da podstakne naučnike da preduzmu dalja istraživanja.
Ključne reči:
Akvilijev zakon, Recepcija, Rimsko-vizantijsko pravo, Srpsko-vizantijsko pravo