Ceo tekst rada:
Zbornik radova Pravnog fakulteta, Novi Sad
2017, vol. 51, br. 1, str. 99–113
jezik rada: srpski
Originalni naučni rad
udk: 808.5(497.11)
doi: 10.5937/zrpfns51-13596
Autor:
Dr Sima D. Avramović, redovni profesor
Univerzitet u Beogradu
Pravni fakultet u Beogradu
sima@ius.bg.ac.rs
Sažetak:
Autor u ovom radu analizira karakteristike, značaj i domete Nušićeve poznate knjige Retorika iz 1933. godine. U osnovnim crtama najpre prikazuje stanje literature o retorici kod Srba u Ugarskoj, a potom i u Srbiji, ukazujući na to da je pre Nušića najznačajnije delo o retorici sastavio naš drugi veliki komediograf Jovan Sterija Popović 1844. godine, ali je ono ostalo u rukopisu, neobjavljeno sve do druge polovine 20. veka. Isto tako, ukazuje na stanje retorike i literature o retorici u svetu, počev od krize u kojoj se klasična retorika našla zbog formalističkog i sve sterilnijeg pristupa, pa do pojave „nove retorike“ u širem smislu (razlikujući perelmanovsku „novu retoriku“ u užem smislu), odnosno do pojave modernog public speaking pravca i Dejla Karnegija. Analizirajući Nušićevu knjigu autor navodi više primera u kojima se ogleda njegova privrženost klasičnoj retorici, ali i značajni iskoraci u pravcu njenog modernizovanja. Nastojanje da „modernizuje“ klasičnu retoriku, što je činio sa oprezom i merom, ispostavlja se kao njegova najvažnija prednost i vrlina, a pokazalo se tokom vremena i kao njegov osoben doprinos identitetu ove discipline kod Srba. Smatra da vitalnost i popularnost koju je sačuvala sve do današnjih dana, Nušićeva Retorika duguje ponajviše dobroj koncepciji, odnosno skladnom spoju klasične retorike, začinjenim pojedinim dostignućima nove retorike iz vremena u kome je živeo. Autor poredi Nušića sa vodećim i uticajnim modernim američkim autorom Edvardom Korbetom koji stoji na stanovištu da je klasična retorika još uvek korisna i delotvorna, „možda čak i više od različitih kurseva koji su je zamenili“. Na kraju ukazuje na opasnost od neoplemenjenog public speaking trenda i zalaže se za to da i danas, na Nušićevom identitetskom tragu, retorika i podučavanje retorici treba da budu zasnovani na kombinovanju vrednosti i spoznaja klasične retorike i iskustava nove primenjene retorike.
Ključne reči:
Klasična retorika, nova retorika, public speaking, Sterija, Edvard Korbet.