Ceo tekst rada:
Zbornik radova Pravnog fakulteta, Novi Sad
2014, vol. XLVIII, br. 4, str. 57–68
jezik rada: srpski
Originalni naučni rad
udk: 57.089:17
doi: 10.5937/zrpfns48-7334
Autor:
Dr Miloš Marjanović, redovni profesor u penziji
Univerzitet u Novom Sadu
Pravni fakultet u Novom Sadu
Sažetak:
Osnivači bioetike bili su američki biohemičar Van Renseler Poter (1970) i nemački teolog Fric Jar (1926). Poter je koncipirao globalnu bioetiku, a Jar je formulisao bioetički imperativ:“Poštuj svako živo biće kao svrhu po sebi i, ako je moguće, odnosi se prema njemu kao takvome“. Američka i evropska bioetika razvijale su se nezavisno, uzajamno se ignorišući. Tek u novije vreme pojavili su se pokušaji povezivanja globalne i integrativne bioetike, koja se značajnim delom oslanja na Jarove ideje. Razmotreni su odnosi između rano sekularizovane ali i danas dominantne naučne i potisnute teološke bioetike u SAD, kao i između transhumanističke, biokonzervativne i kritičke struje u bioetici. Sa desekularizacijom (religijskom obnovom) razbuktala se borba između naučnog i religijskog pogleda na svet što se naročito intenzivno odvija na području bioetike Religijski pristup ne daje epistemološke i metodološke doprinose bioetici nego ukazuje na moralne granice čovekove intervencije na samom sebi i okolnoj prirodi. Od samih svojih početaka, od Jarovog bioetičkog imperativa, pa sve do Deklaracije o svetskom etosu (koju je usvojio Parlament religija sveta u Čikagu 1993.), poštovanje života kao života, u svim njegovim oblicima i fazama, moralna je konstanta religijske perspektive u bioetici, čime ona postaje i njen konstituens.
Ključne reči:
Poter i Jar, američka i evropska, globalna i integrativna, sekularizovana i teološka, posthumanistička, biokonzervativna i kritička bioetika, svetski etos