Ceo tekst rada:
Zbornik radova Pravnog fakulteta, Novi Sad
2013, vol. XLVII, br. 4, str. 203–215
jezik rada: srpski
Originalni naučni rad
udk: 343.352(497.11)“04/14“
doi: 10.5937/zrpfns47-5157
Autor:
Dr Nataša Deretić, docent
Univerzitet u Novom Sadu
Pravni fakultet u Novom Sadu
Sažetak:
Učvršćivanje feudalnih odnosa u srpskim oblastima (Raške
i Duklje-Zete) bilo je sporo i kretalo se dugo u okvirima rodovsko-plemenskih
odnosa i ustanova u periodu od druge polovine IX veka do XIV
veka. S nastankom srednjovekovne srpske države i s razvojem činovničkog
aparata, sa specijalizacijom u sudskoj praksi i finansijama, dolazi do
pojave nove vrste ljudi – sudije i ljudi koji se bave pravdom, službenici
feudalnih gospodara… Što je činovnički aparat razgranatiji, to su i ponašanja
ljudi devijantnija. Nisu im strane razne zloupotrebe (pronevera, iznuda
odnosno, podmićivanje, kleveta, prekomerne naplate dažbina i razne
prevare iz oblasti koje su se ticale vladarevih finansija). Sa sve većim
klasnim raslojavanjem u društvu, izdvajaju se imućni i oni koji to nisu.
Oni prvi se sve više regrutuju i iz redova trgovaca i zanatlija, kojima takođe
nisu strana devijantna ponašanja. Tome je svakako doprinela činjenica,
da uprkos načelnoj pripadnosti vizantijskom civilizacijskom krugu,
srpska sredina nije bila imuna ni na zapadne uticaje, koji su stizali najviše
posredstvom primorskih gradova, ali takođe i iz Ugarske i drugih
evropskih zemalja. Na ponašanja ljudi srednjovekovne Srbije ima uticaja
i crkva koja je i na srpskom srednjovekovnom tlu bila značajna ekonomska,
ideološka i politička snaga.
Ključne reči:
srednjovekovni društveni odnosi, jačanje centralne
vlasti, devijantna ponašanja nove kategorije ljudi, Dušanov zakonik