Ceo tekst rada:
Zbornik radova Pravnog fakulteta, Novi Sad
2010, vol. XLIV, br. 3, str. 183-201
jezik rada: srpski
Originalni naučni rad
udk: 34.08(4+497.11)
interdoi: 10.5937/zrpfns44-0050
Autor:
Dr Dušan Nikolić, redovni profesor
Univerzitet u Novom Sadu
Pravni fakultet u Novom Sadu
Sažetak:
Autor ukazuje na činjenicu da je zapadna civilizacija suočena sa velikim izazovima i da je neophodno sprovesti krupne promene u različitim sferama društvenog života, a naročito u oblasti prava. Istorijska iskustva koja su navedena u radu pokazuju da u svemu tome značajnu ulogu treba da ima pravnička elita. Međutim, ona u mnogim zemljama nije jasno definisana, prepoznatljiva i društveno prihvaćena.
U istoriji srpskog (privatnog) prava istaknutu ulogu su imala dva pravnika – zakonopisca: Jovan Hadžić, autor Srpskog građanskog zakonika iz 1844. godine i Mihailo Konstantinović, koji je napisao više prednacrta sistemskih zakona. Konstantinovićeva Skica za zakonik o obligacijama i ugovorima predstavlja autentično svedočanstvo o uticaju istaknutih pravnika na oblikovanje pravnog sistema. Ona je u praksi dugo primenjivana kao neka vrsta mekog prava (soft law), o kojem se često govori u savremenoj Evropi.
U radu su prikazane značajnije razvojne tendencije na globalnom, regionalnom i nacionalnom nivou, koje su godinama nagoveštavale novu ulogu istaknutih pravnika u oblikovanju pravnog sistema, kao što su: deregulacija društvenih odnosa, deetatizacija pravne regulative, širenje prostora za autonomno regulisanje društvenih odnosa, novi institucionalizam, razvoj mekog prava i sl. Na kraju, ukazano je na aktuelne trendove u periodu svetske ekonomske krize koji vode ka naglašenom državnom
intervencionizmu.
Ključne reči:
Intelektualna elita, pravni sistem, pravna nauka, istaknuti pravnici, meko pravo, evorpeizacija prava, državni intervencionizam.