Ceo tekst rada:
Zbornik radova Pravnog fakulteta, Novi Sad
2009, vol. XLIII, br. 1, str. 463-488
jezik rada: engleski
Originalni naučni rad
udk: 342.71(439)(091)
interdoi: 10.5937/zrpfns43-0024
Autor:
Dr Norbert Varga, docent pri katedri za Mađarsku pravnu istoriju
Univerzitet u Segedinu
Pravni fakultet u Segedinu
Sažetak:
Mađarsko državljanstvo je prvi put zakonski regulisano 1879. godine, u skladu sa tadašnjim ustavnim reformama i pravnom praksom. Uprkos nekim nedostacima zakona, on je ostao temelj mađarskog zakonodavstva o državljanstvu, pošto je u svojim odredbama predvideo slučajeve sticanja i gubitka državljanstva. Zakon sadrži detaljne odredbe o tome kako se pravni odnosi između građanina (državljana) i države, mogu uspostaviti i prekinuti. Cilj zakona bio je da uspostavi jasna i transparentna pravila o državljanstvu. Zakon o državljanstvu može se smatrati kao pravni akt koji je bio sposoban da izdrži ispit vremena, pošto je ostao na snazi, uz neznatne izmene, sve do 1948. godine. Prvi takav amandman bio je Zakonski članak 4 od 1886. godine o renaturalizaciji ljudi koji su se ponovo naseljavali u dosta velikom broju, a zatim ga je pratio Zakonski članak 17 od 1922. godine, vezan za nastale promene u statusu državljana nakon potpisivanja Trijanonskog sporazuma. Sledeća značajna izmena uneta je u Zakonski članak 13 od 1939. godine, koja je predvidela da bi sva lica, koja su optirala za državljanstvo u drugim državama, automatski izgubila svoje mađarsko državljanstvo. U kasnijim zakonima o državljanstvu (Zakonski članak 60 od 1948, Zakonski članak 5 od 1957, Zakonski članak 55 od 1993), unete su značajne izmene i na planu sticanja i na planu gubitka državljanstva. U svim ovim aktima veće mogućnosti su date idividualnoj volji, a manje prostora je ostavljeno interveciji države.
Ključne reči:
Mađarska, državljanstvo, Trijanonski sporazum, prvi mađarski zakon o državljanstvu.