Ceo tekst rada:
Zbornik radova Pravnog fakulteta, Novi Sad
2007, vol. XLI, br. 3, str. 271–287
jezik rada: srpski
Izvorni naučni rad
udk: 614.253
347.56:614.253
interdoi: 10.5937/zrpfns41-0039
Autor:
Dr Vesna Klajn-Tatić, viši naučni saradnik
Institut društvenih nauka u Beogradu
Sažetak:
Opšte je usvojen stav zakonodavaca većine zemalja da uzimanje organa od umrlih ima veći praktični značaj nego uzimanje organa od živih davalaca. S druge strane, u pravnoj teoriji primećuje se da iako su, teoretski, potencijalni umrli davaoci široko na raspolaganju, u praksi, oporavak primalaca kadaveričnih organa, kao i tkiva i ćelija,
nije pouzdan i operacije i davaoca i primaoca moraju da se preduzmu po karakteru hitne hirurgije.
Zakoni o transplantaciji sadrže manje-više detaljne odredbe o uslovima pod kojima je dopušteno uzimanje organa od umrlih osoba. Tu su od naročitog značaja dva pitanja: određivanje trenutka smrti potencijalnog davaoca i njegovo pravo na samoodređenje u odnosu na vlastiti leš.
Određivanje trenutka smrti potencijalnog davaoca, kao i različita rešenja u pogledu dopustivog uzimanja organa od umrlih osoba, autor razmatra kako sa gledišta pravne teorije i medicinske i sudske prakse, tako i sa stanovišta pozitivnog prava, pre svega pravnih pro- pisa zemalja-članica Evropske unije, Severne Amerike, Brazila, Australije, Japana i Kine, kao i Sidnejske deklaracije o utvrđivanju smrti Svetskog medicinskog udruženja iz 1983. godine i Rezolucije Br. R (78) 29 o uklanjanju, presađivanju i transplantaciji supstancija od umrlih osoba Saveta Evrope iz 1978. godine. Norme stranih nacionalnih i međunarodnih pravnih propisa u ovoj materiji, autor upoređuje sa odgovarajućim domaćim propisima.
Ključne reči:
Pojam i trenutak smrti potencijalnog donora, dopuštenost uzimanja organa umrlog, opravdanje stanjem nužde, pristanak ili saglasnost, protivljenje ili pretpostavljena saglasnost.