Ceo tekst rada:
Zbornik radova Pravnog fakulteta, Novi Sad
2004, vol. XXXVIII, br. 2 tom 1, str. 116-138
jezik rada: srpski
Izvorni naučni rad
udk: nije određen
interdoi: 10.5937/zrpfns38-0030
Autor:
Dr Antun Malenica, redovni profesor
Univerzitet u Novom Sadu
Pravni fakultet u Novom Sadu
Sažetak:
Srpsko pravo pripada porodici prava koja je utemeljena na rimskoj pravnoj tradiciji. Ta porodica je nastala viševekovnim širenjem rimskog prava na prostoru kontinentalne Evrope i potonjim uticajem evropskog prava na prava velikog broja vanevropskih zemalja. Recepcija rimskog prava, kada je reč o Srbiji, započela je odmah po naseljavanju srpskih plemena na vizantijsku teritoriju i trajala je, zahvaljujući brojnim vezama srpskog stanovništva i države sa Vizantijom i dalmatinskim gradovima, od nastanka do kraja srednjevekovne države. Proces recepcije je prekinut dolaskom Turaka, a nastavljen je nakon oslobađanja od Turske vlasti, uporedo sa stvaranjem prava u buržoaskoj državi. Ulazak rimskog pravnog modela u savremeno srpsko pravo ide preko građanskog zakonika iz 1844. godine. Naime, Zakonik građanski za Knjažestvo Srbiju nastao je preradom Austrijskog građanskog zakonika iz 1811. godine, uz usvajanje nekih rešenja iz Francuskog građanskog zakonika iz 1804., a temelji tih zakonika se nalaze u rimskom pravu. Dublja analiza SGZ-a pokazuje, međutim, da su neka njegova rešenja, kako sistemska tako i na planu pojedinačnih instituta, posledica Hadžićevog neposrednog ugledanja na Corpus iuris civilis , tako da se može govoriti o neposrednoj recepciji rimskog prava ne samo u srednjevekovnom već i u modernom srpskom pravu.
Ključne reči:
Srpsko pravo, srednji vek, moderno doba, Srpski građanski zakonik, rimsko pravo, vizantijsko pravo, recepcija