Ceo tekst rada:
Zbornik radova Pravnog fakulteta, Novi Sad
2012, vol. XLVI, br. 2, str. 103–119
jezik rada: srpski
Originalni naučni rad
udk: 347.27(497.11)
doi: 10.5937/zrpfns46-2559
Autor:
Dr Danica Popov, redovni profesor
Univerzitet u Novom Sadu
Pravni fakultet u u Novom Sadu
Sažetak:
Nastanak hipotekarnog prava vezuje se za prvu polovinu
devetnaestog veka donošenjem Uredbe o intabulaciji od 14 septembra
1839. godine. Ovom Uredbom bilo je predviđeno da svaki poverilac ima
pravo na intabulaciju, tj. specijalno obezbeđenje u vidu zaloge na nepokretnom
dobru. Hipoteka je mogla nastati i na zahtev poverioca bez obzira
da li dužnik pristaje ili ne pristaje na nju. Za hipoteku je prema Uredbi
važilo načelo sledovanja, što znači da se poverilac mogao naplatiti iz hipotekovane
nepokretnosti bez obzira na promenu vlasnika nepokretnog
dobra. Ova Uredba bila je dva puta dopunjena, odnosno izmenjena. Prvi
put Ukazom od 6. marta 1842. godine, a drugi put Uredbom o intabulaciji
iz 1853. godine. Obe uredbe imaju nedostatak jer ne poznaju princip
specijalnosti hipoteke već dopuštaju upis generalnih hipoteka. Pored
ovog nedostatka obe uredbe su imale niz nedostataka, tako da se osetila
potreba za potpunijim i preciznijim regulisanjem hipoteke donošenjem
nove uredbe. To je učinjeno donošenjem Uredbe o intabulaciji od 19. novembra
1854. godine koja je postala sastavni deo Građanskog zakonika
za Kneževinu Srbiju iz 1844. godine, dodavanjem paragrafu 326. Predmet
ovog rada je analiza Uredbe o intabulaciji iz 1854. godine koja je
stupila na snagu 1. januara 1855. godine i kao deo Građanskog Zakonika
za Kneževinu Srbiju iz 1844. godine važila do donošenja Zakona o nevažnosti
pravnih propisa donetih pre 6. aprila 1941. godine i za vreme neprijateljske
okupacije iz 1946. godine.
Ključne reči:
Hipoteka, predmet hipoteke, načelo akcesornosti, načelo
specijalnosti, pravo prvenstvenog namirenja, pravo sledovanja, rang
hipoteka, prestanak hipoteke.